بوی نان، بوی تنور، امید بانوان؛ سالمونلا، ای کولی و سایر باکتری‌هایی که ردپای آنها در تهوع و اسهال و حتی مرگ انسان دیده می‌شود، ماه‌ها روی بخش‌هایی از آشپزخانه زنده می‌مانند که تصور تمیز کردنشان هم به ذهنمان خطور نمی‌کند! همراه ما باشید تا در این مقاله با کثیف‌ترین لوازم آشپزخانه آشنا شوید.

۱. دستگیره‌ها، دسته‌ها و صفحه‌های لمسی

تقریبا تمام وسایل برقی آشپزخانه یک پنل دکمه‌دار یا لمسی دارند؛ وسایل غیربرقی هم دستگیره‌هایی دارند که مدام در طول روز لمسشان می‌کنیم، اما موقع تمیزکاری فراموش می‌شوند. تمام این دستگیره‌ها، دکمه‌ها و صفحه‌های لمسی باید تمیز و میکروب‌زدایی شوند.

 بنابراین در کنار تمیزکاری کف و سطوح آشپزخانه، هفته‌ای یک بار دستگیره کابینت‌، اجاق، مایکروویو، در یخچال، کتری، قهوه‌ساز و سایر لوازم برقی و غیربرقی را با اسپری ضدعفونی‌کننده و دستمال تمیز کنید.

۲. سینک ظرف‌شویی

سینک ظرف‌شویی یکی از موارد پرتناقض این فهرست است! شاید بپرسید جایی که همیشه در معرض آب و مواد شوینده است، چطور می‌تواند جزو کثیف‌ترین بخش‌های آشپزخانه باشد؟!

واقعیت این است که ما هر چیز آلوده‌ای، از ظروف چرب و دستان کثیفمان گرفته تا گوشت و سبزی خام، را توی سینک ظرف‌شویی می‌شوییم و معمولا فراموش می‌کنیم که در انتهای کارمان داخل سینک را هم بشوییم! درنتیجه فرصت خوبی برای میکروب‌ها و حتی ذرات چربی فراهم می‌کنیم تا به سطح سینک بچسبند یا در شیار خروجی آب کمین و سایر لوازم را آلوده کنند.

اگر حوصله‌ ندارید بعد از تهیه هر وعده یا هر بار شستن ظروف سینک را تمیز کنید، یک بار در روز با یک پاک‌کننده حاوی مواد ضدعفونی‌کننده و یک حوله تمیز این ناحیه را بادقت تمیز و ضدعفونی کنید. دستگیره‌ها، شیر آب و دور سینک را فراموش نکنید! همان قطره آبی که هنگام شست‌وشو روی سطوح اطراف می‌ریزد، به‌تنهایی عامل کثیفی و آلودگی است!

۳. اسفنج، سیم و دستمال ظرف‌شویی

بسیاری از افراد در تلاش برای کاهش مصرف دستمال‌کاغذی سراغ اسفنج‌های سلولوزی، برس‌های شست‌وشوی سینک و حوله‌های پارچه‌ای می‌روند غافل از اینکه همین لوازم اگر به‌درستی شسته و ضدعفونی نشوند، پر از باکتری و به‌شدت بیماری‌زا هستند.

حتی تصورش هم سخت است که وسیله پاک‌کننده ظروف و سطوح آلوده جزو کثیف‌ترین لوازم آشپزخانه باشد. وقتی اسفنج آشپزخانه را روی سطح آلوده می‌کشید، باکتری‌ها و میکروب‌ها به اسفنج منتقل می‌شوند. متأسفانه محیط متخلخل و همواره مرطوب اسفنج بستر مناسبی برای رشد باکتری ای کولی و سایر میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا فراهم می‌کند و تمام آلودگی‌هایی را که از سطوح مختلف جذب کرده است مدت‌ها در خود نگه می‌دارد. حتی در یکی از تحقیقات مطرح شد که میزان آلودگی اسفنج ۲۰۰هزار برابر توالت فرنگی است!

حوله آشپزخانه نیز همیشه آلوده و پر از باکتری است. وقتی دست خیس خود را با حوله خشک می‌کنید و کمی بعد همان حوله را روی سطحی می‌کشید، عملا باکتری‌های دست‌تان را در فضای آشپزخانه پخش کرد‌ه‌اید.

تنها راه چاره تمیزکردن اسفنج و سیم ظرف‌شویی، حوله آشپزخانه و تمام وسایل پاک‌کننده بعد از هر بار استفاده است.

۴. یخچال و فریزر

درباره آلودگی دسته یخچال و صفحه لمسی آن صحبت کردیم. حالا نوبت فضای داخلی یخچال است. اگر فکر می‌کنید هوای سرد داخل یخچال به باکتری‌ها اجازه رشد نمی‌دهد، سخت در اشتباهید. برخی میکروارگانیسم‌های جان‌سخت حتی در دمای کم هم زنده می‌مانند و رشد می‌کنند. برای پیشگیری چه‌کار کنیم؟

میوه‌ها و سبزیجات را قبل از قراردادن در یخچال نشویید تا هم مدت‌ بیشتری تازه بمانند، هم رطوبت لازم برای رشد باکتری فراهم نشود.

برای منجمدکردن گوشت و مرغ حتما از پلاستیک‌های زیپ‌کیپ استفاده کنید.

شیر و کره را هم در ظرف‌های محکم بریزید تا نشتی مایعات دور کشوهای فریزر جمع نشود و به باکتری‌ها فرصت رشد و تکثیر ندهد.

هر بار که بخشی از مواد غذایی روی قفسه‌ها ریخت، با یک دستمال ضدعفونی‌کننده فورا پاکش کنید.

بدنه بیرونی دستگاه را گردگیری کنید. درپوش هواکش را بردارید و گردوغبار روی کویل‌ها را جاروبرقی بکشید. این گردوغبار نه‌تنها مخل عملکرد یخچال است، بلکه ذرات غذایی که زیر آنها جمع شده حشرات را جذب می‌کند.

برای خلاصی از شر تمام باکتری‌ها و انواع کپک و مخمر، هر ماه قفسه‌ها را خارج کنید و تمام سطوح را با مواد شوینده ملایم و آب گرم بشویید و درنهایت با پارچه خوب خشک کنید.

۵. تخته گوشت

هر بار که کارد را روی تخته گوشت می‌کشید، شیاری می‌سازید که خانه باکتری‌ها و میکروارگانیسم‌هاست! این ذرات به‌راحتی وارد شیارهای تخته گوشت می‌شوند و مدت‌ها آنجا می‌مانند، به‌خصوص اگر تخته از جنس چوب باشد چون تمیزکردن آن به‌مراتب سخت‌تر است.

برای اینکه انتقال آلودگی به حداقل برسد، ۲ تخته تهیه کنید؛ یکی برای میوه و سبزی و دیگری برای مرغ و گوشت. هر دو تخته را بعد از هر بار استفاده با آب گرم و صابون یا در صورت امکان با ماشین ظرف‌شویی بشویید و بعد خوب خشک کنید. یادتان باشد باکتری‌ها عاشق محیط گرم و مرطوب‌اند!

۶. قهوه‌ساز، مخلوط‌کن و لوازم کوچک

حتی آب تمیزی که در محیط گرم و مرطوب مانند مخزن قهوه‌ساز باقی می‌ماند هم محیطی عالی برای رشد باکتری‌ها، مخمرها و کپک‌ها فراهم می‌کند. بنابراین تمام وسایلی که رطوبت را نگه می‌دارند، باید بعد از هر بار استفاده به‌خوبی تمیز و خشک شوند.

هفته‌ای یک بار قطعات جداشدنی را باز کنید، با آب گرم و صابون بشویید و کاملا خشک کنید. همین روال تمیز کردن باید برای ظروفی مثل دربازکن و پیمانه‌های اندازه‌گیری (که به‌ندرت تمیزشان می‌کنیم) نیز اعمال شود.

۷. کیسه‌ها، ظرف‌ها و بطری‌های چندبارمصرف

هر بار که از یک ظرف بسته‌بندی، کیسه خرید یا بطری آب قدیمی استفاده می‌کنید، احتمال انتقال باکتری‌های قدیمی به موادی که اکنون در آنها می‌ریزید وجود دارد، مگر آنکه به‌درستی تمیز و ضدعفونی شده باشند. تا حد امکان قسمت‌های جداشدنی ظروف را باز کنید و تک‌تک آنها را با آب داغ بشویید.

سعی کنید چند کیسه خرید برای اقلام مختلف داشته باشید، مثلا یکی برای میوه و سبزیجات خام، یکی برای مرغ و گوشت و دیگری برای محصولات بسته‌بندی‌شده. این‌طوری احتمال انتقال باکتری از یک نوع موادغذایی به نوع دیگر به حداقل می‌رسد.

۸. پیشخوان آشپزخانه

سطح پیشخوان محل تهیه غذا و چیدن ظروف تمیز قبل از سرو غذاست، اما تقریبا همه ما در طول روز هرچه دم‌دست داریم، از کیف و دسته‌کلید و موبایل گرفته تا کیسه‌های خرید و ظروف نشسته را روی آن می‌گذاریم، با دست آلوده آن را لمس می‌کنیم و نهایتا روی آن را با حوله آلوده دستمال می‌کشیم! اینجا یکی از کثیف‌ترین بخش‌های آشپزخانه است که هرروز و روزی چند بار به تمیزکاری با مواد ضدعفونی‌کننده نیاز دارد.

برای تمیزکردن این بخش اسفنج و حوله استفاده‌شده را کنار بگذارید، مقداری ماده شوینده بردارید و با یک حوله تمیز سطح پیشخوان را پاک کنید. حواستان به درزها و شیار بین میز و اجاق یا لبه‌های کانترتاپ باشد. مطمئن باشید این درزهای تاریک و مرطوب پر از ذرات آلوده‌اند. 

۹. ظروف ادویه

احتمالا ظرف ادویه پرکاربردترین وسیله آشپزخانه است، یکی از کثیف‌ترین لوازمی که فکرش را می‌کنیم! حتی اگر مصرف ادویه برای تهیه انواع غذاها را کنار بگذاریم، تقریبا تمام اعضای خانواده با ظروف ادویه سروکار دارند و روزی چند بار روی میز شام و ناهار، موقع صرف میوه میان‌وعده و زمان‌های دیگر لمسشان می‌کنند. این وسیله آشپزخانه اگر مرتب تمیز نشود، محل خوبی برای تجمع میکروب و باکتری است. بنابراین عقل حکم می‌کند ظروف ادویه را دست‌کم هفته‌ای یک بار با دستمال تمیز پاک کنیم یا کلا بشوییم و بعد از خشک‌شدن، دوباره ادویه را در آنها بریزیم.

۱۰. جای کارد و چاقو

آخرین وسیله آشپزخانه که تقریبا همیشه کثیف است و هیچ‌وقت به آن توجه نمی‌کنیم، جای کارد و چاقوست. هر بار یک کارد برمی‌داریم، تکه گوشت یا مرغی را با آن می‌بریم، کارد را می‌شوییم، سرجایش می‌گذاریم و فکر می‌کنیم همه‌چیز تمام است، بی‌آنکه به رطوبت و تاریکی همیشگی شکاف‌های این وسیله فکر کنیم. از آنجا که ذرات آلودگی و حتی پسماند غذا به‌راحتی در این شکاف‌ها جمع می‌شوند و خانه‌ای دلخواه برای میکروب و باکتری فراهم می‌کنند، بهتر است هرازگاهی این محفظه را بشویید و وارونه روی سینک بگذارید تا کاملا خالی و خشک شود.

نتیجه‌گیری

تمیزی هیچ کجای خانه به‌اندازه آشپزخانه برای سلامتی مهم و حیاتی نیست. حتی اگر حین آشپزی نمی‌توانید مراقب تمیزی لوازم آشپزخانه باشید، هر بار بعد از اتمام کارتان یا دست‌کم هفته‌ای یک بار حتما لوازم پراستفاده را بشویید و با مواد ضدعفونی‌کننده پاک کنید. یادتان باشد همین اقدامات احتیاطی ساده احتمال انتقال عفونت‌های باکتریایی به بدن را کم می‌کند.