زنانی که در سینمای مقدس درخشیدند
اگرچه سهم زنان از سینمای دفاع مقدس هم‌طراز با نقش واقعی آنان در جنگ هشت ساله نیست اما بازی‌های درخشان همین معدود آثار را نمی‌توان نادیده گرفت.
فرهنگی- هنری، امیدبانوان؛ ایرنا نوشت: بی‌شک زنان، کنشگران بلامنازعی در جریان جنگ هشت ساله ایران و عراق بودند؛ کنشگرانی که از حمایت‌های بی‌پایان در پشت جبهه‌ها تا حضور قدرتمند در خط مقدم را تجربه کردند.
به رغم این حضور اما شاید یکی از قسمت‌های کمتر پرداخت شده در سینمای دفاع مقدس زنان و نقش ایشان در جریان جنگ هشت ساله باشد؛ زنانی که همه جا حضور داشتند: از خط مقدم تا پشت جبهه، در شهرهای مرکزی و مشغول حمایت از رزمندگان تا شهرهای مرزی و حضور مستقیم در نبردها.
زنانی که همراه با مردان هشت سال خستگی‌ناپذیر کوشیدند تا تمامیت ارزی کشور خدشه‌دار نشود. زنانی که همانند مردان با همت و غیرت و تلاش کشورشان را پس گرفتند.
بخشی از این زنان در ۴۰ سال گذشته دستمایه حضور در نقش‌هایی در آثار دفاع مقدسی بوده‌اند و جسته و گریخته تصویر و پرتره‌ای از آنان در شخصیت‌ها و جایگاه‌های مختلف ترسیم شده است.
عاطفه رضوی شاخص ترین پرستار ژانر دفاع مقدس کشور است. او در فیلم سفر به چزابه (رسول ملاقلی‌پور ۱۳۷۴)، در قامت پرستاری ظاهر می‌شود که در راه انجام رسالتش، باید رزمنده قطع نخاع شده را به دنبال خود بکشاند. در این سیر و سلوک، او باید در عین تعجیل در کارش، بر ترس تنهایی و حضور در منطقه جنگی مین گذاری شده غلبه کرده تا در شمایل یکی از نخستین زنان قهرمان در آثار دفاع مقدس کشور مطرح شود.
بهترین نقش آفرینی آزیتا حاجیان در روبان قرمز (ابراهیم حاتمی‌کیا ۱۳۷۷) رقم خورده است. او در این فیلم، نقش دختر جنگ‌‌زده‌ای را دارد که خانواده‌اش را از دست داده و به خانه مخروبه پدرش برمی‌گردد. تعارض او میان قدرت ذاتی و استیصال لحظه‌ای‌اش برای بقا و فرار از شرایط کنونی، سیمای یک زن قدرتمند در سینمای دفاع مقدس را خلق کرده است.
هنگامه قاضیانی در فیلم روزهای زندگی (پرویز شیخ طادی ۱۳۹۰) نقش پرستاری را بازی می‌کند که به همراه همسرش در بیمارستانی صحرایی مشغول به فعالیت است و این خدمت‌رسانی را تا سال پایانی جنگ ادامه می دهد. اما بعد از قطعنامه، بیمارستان صحرایی، مورد حمله ناگهانی قرار گرفته و اوضاع دشواری را برای این زوج رقم می‌زند. در لحظاتی از فیلم، همسر زن (حمید فرخ نژاد) از نعمت بینایی محروم شده و کنش‌مندی قاضیانی به عنوان قهرمان داستان، بیشتر می‌شود.
محمدحسین مهدویان در دومین قسمت از ماجرای نیمروز (رد خون ۱۳۹۷)، شمایلی جدید از زن قهرمان در میدان نبرد را به تصویر می‌کشد. بهنوش طباطبایی در این فیلم، در قامت یک زن مستقل، ابعاد مختلفی از وجوه زندگی خود را سامان می دهد. ابتدا با پنهان کاری از تمایلات خود به منافقین، در تقابل با همسرش که مأمور امنیتی است، در اندازه‌های یک زن خانه‌دار ظاهر می‌شود.
در کمپ اشرف، پرستار می‌شود و در نهایت، برای دیدن دخترش در تهران، لحظه‌شماری می‌کند. طباطبایی در هر سه محور، با جزمیتی مثال زدنی ظاهر شده و قهرمان اصیل فیلم است.
نیکی کریمی در جدیدترین ساخته منیر قیدی (دسته دختران ۱۴۰۰)، در نقشی متفاوت، در شمایل قهرمان این فیلم ظاهر می‌شود. خانم معلم مدرسه در روزهای سقوط خرمشهر، از خانواده‌اش می‌گذرد و پس از مخالفت نیروهای محلی برای حضور در خط مقدم، تصمیم می‌گیرد با همراهی چند خانم دیگر، با تأمین ادوات نظامی، به مقابله با نیروهای بعثی بپردازد.
کریمی در این فیلم، با قرار گرفتن در موقعیت‌های خطرناک و اصرار در اجرایی کردن تصمیم‌های آرمان گرایانه خود، بی پروا به دل خطر زده و در مسیر روحیه کمال خواهانه خود گام بر می‌دارد. این نقش آفرینی، جدیدترین حضور زنان قدرتمند در ساحت دفاع مقدس است که به متفاوت‌ترین نقش کریمی در کارنامه شلوغش تبدیل شده است.
سوای بازیگرانی که به آنها اشاره شد، بازیگران دیگری نیز بوده‌اند که در بستر مرتبط با دفاع مقدس، در قامت قهرمان ظاهر شده‌اند. از جمله این نقش آفرینی‌ها می‌توان به فاطمه معتمدآریا در گیلانه، گلشیفته فراهانی در میم مثل مادر، باران کوثری در روز سوم، مریلا زارعی در شیار ۱۴۳ و گلچهره سجادیه در هیوا اشاره کرد.