تأثیر «شیر مادر» در جلوگیری از ابتلای نوزاد به سندروم مرگ ناگهانی
شیر مادر علاوه بر ویژگی‌های تغذیه‌ای و ایمنی بخشی فراوان، با ایجاد ارتباط عاطفی و روحی خوب بین مادر و فرزند، در کاهش بیماری‌های جسمی و نیز بیماری‌های روحی و رفتاری و افزایش بهره هوشی بالاتر کودکان تأثیر فوق‌العاده‌ای دارد و نیز در پیشگیری و ابتلا مادر به بعضی از بیماری‌ها نیز مؤثر است.
دخترانه. همسرانه. مادرانه؛ امید بانوان؛ سلامت نیوز نوشت؛ دکتر محمدرضا اسماعیلی بیان داشت: مواد موجود در شیر مادر از نظر تغذیه‌ای آن را نسبت به فرمولا یا شیرخشک‌ها که عمدتاً از شیر گاو تهیه می‌شوند، به طور کامل متمایز و منحصربه‌فرد می‌کند.
فوق‌تخصص گوارش، کبد و تغذیه کودکان ادامه داد: شیر مادر روند دینامیک وسیعی دارد، به‌طوری که نه‌تنها محتویات آن در ابتدا و انتهای هر وعده شیردهی متفاوت است؛ بلکه در طول شبانه‌روز و از مادری به مادر دیگر نیز این تفاوت دیده می‌شود.
وی با اشاره به اینکه در ابتدا هر وعده شیردهی میزان آب و لاکتوز موجود در آن بیشتر و در انتهای آن میزان چربی زیادتر بوده است، گفت: با این پدیده عطش اولیه شیرخوار را بر طرف و در انتهای شیردهی باتوجه‌به چربی بیشتر موجود در آن سبب سیری کودک و رهاکردن سینه مادر می‌شود و به عبارتی دیگر این امر سبب می‌شود که مدت‌زمان شیر خوردن به‌تناسب نیاز کودک و توسط خود او تنظیم شود.
این پزشک افزود: از موارد دیگری که ماهیت دینامیک شیر مادر را نشان می‌دهد این است که در طول شبانه‌روز میزان چربی شیر مادر متغیر است طور یکه که میزان چربی آن در بعدازظهر نسبت به صبح بیشتر است.
وی در همین راستا اظهار داشت: تفاوت مواد مغذی شیر مادر نوزادان نارس و رسیده که به‌تناسب نیاز آنها است، گواه دیگری از ویژگی‌های دینامیکی شیر مادر است.
دکتر اسماعیلی اضافه کرد: شیر مادر نه‌تنها حاوی مواد درشت مغذی (قند، چربی و پروتئین) به مقدار کافی و از انواع مناسب آنها برخوردار است؛ بلکه ریز مغذی‌های لازم نظیر انواع ویتامین‌ها و روی (Zn) را نیز برای شیرخوار فراهم می‌کند.
فوق‌تخصص گوارش، کبد و تغذیه کودکان دانشگاه علوم پزشکی بابل تصریح کرد: در شیر مادر، سلول‌های زنده ایمنی‌بخش همراه با انواع ایمونوگلوبولین‌ها نظیر IgA به میزان فراوان وجود دارد که دفاع بدن شیرخوار را بر علیه ابتلا به انواع عفونت‌ها افزایش می‌دهد که بر فرض مثال در زمانی که مادر شیرده مبتلا به سرماخوردگی می‌شود با تولید انواع مواد دفاعی در بدن مادر و انتقال آنها از طریق شیر همراه با ادامه شیردهی می‌تواند در پیشگیری و کاهش ابتلا فرزندش به این بیماری کمک کند.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی بابل بدر ادامه این را هم گفت که وجود انواع فاکتورهای رشد و مواد فعال بیولوژیک دیگر در شیر مادر، رشد و تکامل مناسب‌تری را برای کودکان شیر مادر خوار در مقایسه با شیرخشک خواران فراهم می‌کند.
وی افزود: به طور مثال، وجود انواع پروتئین خصوصاً Whey و چربی غیراشباع که متناسب با دستگاه گوارش و نیازهای متابولیکی شیرخوار است و حضور بعضی از مواد نظیر لاکتوفرین که هم زمان چند کار مهم را انجام می‌دهند طور یکه هم در جذب آهن و پیشگیری از کم‌خونی و هم بر علیه میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا نقش زیادی بازی می‌کند و نقش پره بیونیک‌های فراوان در شیر مادر نظیر اولیگوساکاریدها نیز در پیشگیری و ابتلا به انواع بیماری‌ها به اثبات رسیده است.
این متخصص این مطلب را هم یادآور شد که با توجه به این خصوصیات، میکروبیوم روده‌ای یا همان شناسنامه میکروبی روده‌ای شیر مادر خواران که در شکل گیری سیستم ایمنی از بدو تولد نقش مهمی بازی می‌کند نسبت به شیر خشک خواران، متمایز می‌شود.
دکتر اسماعیلی گفت: در مطالعات متعدد نشان داده شد که شیر مادر علاوه بر ویژگی‌های تغذیه‌ای و ایمنی بخشی فراوان، با ایجاد ارتباط عاطفی و روحی خوب بین مادر و فرزند، در کاهش بیماری‌های جسمی و نیز بیماری‌های روحی و رفتاری و افزایش بهره هوشی بالاتر کودکان تأثیر فوق‌العاده‌ای دارد و نیز در پیشگیری و ابتلا مادر به بعضی از بیماری‌ها نیز مؤثر است.
وی بیان داشت: عفونت روده‌ای و اسهالی، (گاستروآنتریت)، عفونت تنفسی و گوش، بیماری آلرژیک، آنتروکولیت نکروزان در نوزادان، عفونت ادراری، سپسیس (عفونت خونی)، سندرم مرگ ناگهانی، بستری شدن، دیابت قندی، چاقی، بیماری التهابی روده، بیماری دندانی (پوسیدگی)، سرطان (لوکمی)، بیماری‌های ایسکمیک قلبی عروقی از بیماری‌ها و مواردی هستند که در تحقیقات فراوان نشان داده شد که در شیرمادر خواران کمتر از شیر خشک خواران دیده می‌شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی بابل اضافه کرد: با توجه به ویژگی‌های فراوان شیر مادر که به برخی از آنها اشاره شد، اهمیت تغذیه با شیر مادر به طور انحصاری در شش ماه اول بعد از تولد (بدون دریافت پستانک و بطری شیر) و ادامه آن بعد از این سن همراه با غذای کمکی، باید توسط مادران عزیز و همراه با حمایت خانواده‌ها و نیز راهنمائی‌های مراقبین سلامت در واحدهای مختلف بهداشتی و درمانی مورد عنایت خاص قرار گیرد.
فوق تخصص گوارش، کبد و تغذیه کودکان بیان داشت: متأسفانه آمارها و مطالعات موجود از جمله تحقیقات ما نشان می‌دهد که بیش از نصفی از شیرخواران زیر شش ماه به دلائل متعدد به‌ویژه با دریافت نابجا پستانک و بطری شیر، از تغذیه با شیر مادر به طور انحصاری در زیر شش ماه اول زندگی محروم می‌شوند که باید موردتوجه همه علاقه‌مندان سلامت کودکان و خانواده‌ها قرارگیرد.