جامعه. امید بانوان؛ «زهرا نقی‌زاده» پنجشنبه در نشست «نقش‌آفرینی زنان در صنعت گردشگری» در شیراز اظهار کرد: در این همایش به صورت ویژه به نقش زنان در صنعت گردشگری پرداخته شده؛ این در حالیست که اندیشکده بانوان جهاد دانشگاهی هم به صورت اختصاصی بر روی حوزه زنان فعالیت می‌کند و از پنج کارگروه از جمله کارگروه تمدن اسلامی، کارگروه توانمندسازی، کارگروه سلامت اجتماعی، کارگروه تعالی خانواده و کارگروه مطالعات تطبیقی برخوردار است.

رئیس جهاد دانشگاهی واحد الزهرا(س) ادامه داد: در کارگروه توانمندسازی به صورت ویژه در حوزه توانمندسازی زنان فعالیت می‌کنیم و در این کارگروه پژوهش‌هایی را پیرامون موضوع توانمندسازی زنان انجام داده‌ایم که یکی از این پژوهش‌های فراتحلیلی مربوط به توانمندسازی زنان در صنعت گردشگری است.

نقی‌زاده اضافه کرد: وقتی در مورد گردشگری صحبت می‌کنیم در واقع از مثلثی سخن می‌گوییم که از سه ضلع برخوردار است؛ سه ضلعی که با یکدیگر ارتباط متقابل دارند؛ از یک سو گردشگری و از سوی دیگر اشتغال و کار آفرینی است و رأس مثلث را هم توانمندسازی زنان تشکیل داده است.

نقی‌زاده توانمندسازی زنان را مهمترین دستاورد برای رونق گردشگری دانست و به انواع توانمندسازی زنان در صنعت گردشگری جهان پرداخت و گفت: توانمندسازی اقتصادی با افزایش اشتغال، کنترل بر دارایی‌ها و درآمدهای مالی محقق می‌شود؛ ارتقای جایگاه صنعت گردشگری در استان و افزایش مشارکت زنان در این عرصه در نهایت به درآمدزایی آنها از این صنعت منجر می‌شود.

وی توانمندسازی روانی بانوان را از دیگر دستاوردهای حضور زنان در عرصه گردشگری قلمداد کرد و گفت: در حقیقت عزت نفس و اعتماد به نفسی که زنان از حضورشان در صنعت گردشگری به دست می‌آورند و افتخاراتی که بانوان به واسطه پرداختن به سنت‌های محلی و سنتی خود کسب می‌کنند به توانمندسازی روانی آنها کمک می‌کند.

مدیر اندیشکده بانوان در جهاد دانشگاهی، افزایش علاقه و اشتیاق به یادگیری و انتقال دانسته‌ها به گردشگران و برخورداری زنان از عزت نفس و اعتماد به نفس را از مهمترین دستاوردهای حضور زنان در عرصه گردشگری دانست و افزود: توانمندسازی اجتماعی زنان از دیگر اتفاقات خوبی است که از حضور آنها در عرصه گردشگری ایجاد می‌شود؛ بدون شک حضور زنان در اجتماع با هدف فعالیت در صنعت گردشگری به ایجاد همبستگی و انسجام بین زنان می‌انجامد.

وی به توانمندسازی سیاسی زنان از طریق حضور در عرصه گردشگری اشاره کرد و گفت: هر چه صنعت گردشگری رونق بیشتری داشته باشد باعث می‌شود بانوان در گروه‌های ذینفع خود مشارکت بیشتری داشته و صاحب حق رأی باشند.

نقی‌زاده اضافه کرد: در اندیشکده بانوان هم فراتحلیلی کیفی بر روی مقالات مربوط به توانمندسازی زنان صورت گرفت؛ برای تحقق این امر حدود ۲۰۶ مقاله و پایان‌نامه با ۲کلید واژه اصلی توانمندسازی و زنان را از پایگاه‌های معتبر استخراج کردیم و بر مبنای آن فراتحلیلی انجام دادیم که در نهایت هم به نتایج بسیار خوبی رسیدیم.

رئیس جهاددانشگاهی واحد الزهرا(س) ادامه داد: در این فراتحلیل متوجه شدیم که در دهه‌های اخیر به حوزه توانمندسازی تأکید بسیاری شده و توجه ویژه‌تری به آن شده است؛ البته اکثر مقالات با موضوع توانمندسازی زنان مربوط به انتهای دهه ۸۰ و دهه ۹۰ بوده‌اند که امیدواریم این روند با برگزاری چنین نشست‌هایی ادامه داشته باشد.

وی اضافه کرد: سالانه به طور متوسط ۱۲مقاله و پایان‌نامه در حوزه توانمندسازی زنان منتشر می‌شود که بیشترین آنها در سال ۹۷ و ۹۸ نوشته شده و اکثر افرادی که در حوزه توانمندسازی زنان به پژوهش پرداختند دانشجویانی بودند که فارغ‌التحصیلان رشته‌های کشاورزی هستند؛ در واقع ۳۰ درصد مطالعات را دانشجویان رشته کشاورزی انجام دادند و دانشجویان رشته علوم اجتماعی هم با ۲۱درصد گرایش بیشتری به پرداختن به این موضوع داشته‌اند و در جایگاه دوم قرار دارند.

نقی‌زاده با بیان اینکه ۸۰درصد از این پژوهش‌ها به روش کمی بوده و ۵۰درصد از آنها هم با بهره‌گیری از پرسشنامه انجام شده‌اند، گفت: در حوزه زنان و توانمندسازی آنها نیاز به فعالیت‌های کیفی داریم؛ نیاز است به ایجاد داده بپردازیم و نظریه‌های جدید در این حوزه داشته باشیم.

وی یادآور شد: طبق جامعه آماری بیشترین فراوانی پژوهش‌ها به ترتیب متعلق به تهران، استان فارس، خراسان‌رضوی، اصفهان، مازندران، گیلان، آذربایجان شرقی و زنجان بوده است.

رئیس جهاددانشگاهی واحد الزهرا(س) افزود: ۴۶درصد مطالعات شهری، ۳۵درصد روستایی و ۱۸درصد مطالعات ترکیبی بوده است.

وی حوزه اقتصادی را ملموس‌ترین حوزه در زمینه توانمندسازی زنان دانست و گفت: با افزایش توانمندسازی اقتصادی ناشی از افزایش صنعت گردشگری، رفاه خانواده، وضع عمومی و سطح فرهنگی خانواده‌ها هم افزایش می‌یابد اما معضل مجوزها، تسهیلات و سرمایه از مهمترین دغدغه‌ها در این بخش به شمار می‌رود.

 نقی‌زاده به چند نمونه از مطالعات در حوزه گردشگری اشاره کرد و گفت: طبق مطالعات انجام شده ساختارهای مشارکت زنان در گردشگری که بستگی به ظرفیت‌های مناطق مختلف دارند متفاوت هستند و نیاز است که با جدیت بیشتری به آنها بپردازیم. 

وی ادامه داد: هر چه سن زنان افزایش یابد مشارکت آنها در گردشگری بیشتر می‌شود اما هر چه تحصیلات زنان بیشتر شود مشارکت آنها کاهش می‌یابد.

مدیر اندیشکده بانوان با اعتقاد به اینکه مهارت زنان در گردشگری ارتقا یافته است، به عوامل مؤثر بر توانمندسازی زنان در حوزه گردشگری ایران و ابعاد مختلف در این بخش پرداخت و گفت: در ابعاد مختلف اجتماعی و فرهنگی، عوامل اقتصادی، عوامل فردی و آموزش و فرصت سازی می‌توانیم به توانمندسازی زنان بپردازیم.

وی، تأکید بیشتر بر عوامل اجتماعی و فرهنگی را ضروری دانست و گفت: ارتباط بیشتر با جامعه باعث فرهنگ‌سازی در زمینه از بین بردن کلیشه‌های فکری مرتبط با زنان می‌شود و موجبات افزایش آزادی عمل زنان که تحت تأثیر آگاهی بیشتر آنها به دست می‌آید را فراهم می‌کند.

نقی‌زاده افزایش قدرت ریسک‌پذیری در زنان، ایجاد اشتغال درآمدزایی و احیا و توسعه صنایع‌دستی و محلی را از مهمترین عوامل تأثیرگذار در توانمندسازی زنان در بعد اقتصادی دانست و افزود: داشتن ذهن و تفکر خلاق، بهره‌گیری از عوامل محیطی و ایجاد احساس خوداتکایی فردی از عوامل مؤثر بر توانمندسازی زنان در حوزه گردشگری محسوب می‌شود.

او با تأکید بر اینکه مشارکت زنان که غالبا نگهدارنده ارزش‌های سنتی به شمار می‌روند در حوزه گردشگری بسیار افزایش یافته است، گفت: این اتفاقات موجب مشارکت هر چه بیشتر زنان در حفاظت از محیط زیست هم خواهد شد.

وی بر لزوم آموزش بانوان و ظرفیت‌سازی آنها در صنعت گردشگری تأکید کرد و گفت: مدل نهایی مستخرج از طرح فراتحلیل در زمینه توانمندسازی زنان در کشور در سه بخش دسترسی، منابع و عاملیت با مولفه محیطی و زیربنایی تعریف شده است.

رئیس جهاددانشگاهی واحد الزهرا(س) با بیان اینکه نیاز است که از نظر علمی روی موضوع توانمندسازی زنان کار شود، گفت: باید گفتمانی را در جامعه با موضوع توانمندسازی زنان ایجاد کنیم و در شاخه‌های مختلف به آن بپردازیم.