در دیدار انسیه خزعلی با زنان هنرمند سینما چه گذشت؟
انسیه خزعلی، معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری که هفته گذشته بخاطر مشکلات زنان هنرمند در عرصه سینما قول برگزاری نشست با این هنرمندان را داد، این دیدار را با حضور تعدادی از زنان هنرمند برگزار کرد، اما مهمترین مساله این است که در این دیدار چه گذشت و هنرمندان چه حرف‌های شنیدند.
فرهنگی، هنری- امیدبانوان؛ ایرنا نوشت: پیشتر بیانیه‌ای با امضای بیش از ۳۰۰ نفر از بانوان دست‌اندرکار سینمای ایران با عنوان «بیانیه زنان دست‌اندرکار سینما در اعتراض به خشونت علیه زنان در این عرصه» از سوی برخی از هنرمندان سرشناس زن دیده و منتشر شد این بیانیه بر آزارگری و اعمال قدرت بر زنان در محیط سینما تاکید کرده بود و هنرمندان در این بیانیه نوشته بودند که «هرگونه خشونت، آزار و باج‌گیری جنسی در محیط کار» از نظر این زنان دست‌اندرکار سینما، محکوم است و این زنان برای توقف آن خواستار «عواقب قانونی جدی برای متخلفان» شدند.
این بیانیه و چندین بیانیه دیگر از سوی هنرمندان عرصه سینما همچون جامعه اصناف سینمای ایران (خانه سینما) که اعلام کردند هرگونه خشونت احتمالی به ویژه خشونت جنسی در شیوه‌های گوناگون آن در فرآیند فعالیت‌های هنری - فرهنگی را محکوم می‌کند، باعث شد که انسیه خزعلی معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری ضمن فراخوانی از هنرمندان دعوت کرد که در نشستی مشکلات حوزه دست اندرکاران حوزه سینما بررسی کند.
معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده در پی انتشار اخباری از سوی زنان سینمای ایران درخصوص آزارگری و اعمال قدرت بر زنان در سینما، با صدور پیامی از بانوان هنرمند و دردمند دعوت کرد تا در نشستی مسائل و مشکلات این حوزه را مطرح و در تبیین راهکارهای عملیاتی مشارکت کنند و اعلام کرد که برخود لازم می داند که گوش شنوای مطالبات زنان هنرمند در عرصه سینمای ایران باشد و با دعوت از این عزیزان و با همکاری نهادهای مسئول و متولی برای طراحی ساز و کار لازم صیانت از شان و منزلت زنان، در این حوزه یاری رساند.
خزعلی ادامه داد: همانطور که طی چهار دهه از انقلاب، زنان ما دوشادوش مردان در ارتقای علم، اقتصاد، سیاست و فرهنگ این مرزو بوم تلاش کردند و وجود ضوابط و ارزش‌ها و قوانین، توانسته است یکی از سالم‌ترین و امن‌ترین محیط های اداری را در حیطه مسائل اخلاقی برایشان خلق کند. دولت مردمی نیز با شعار مبارزه با فساد، خود را موظف به برخورد با هرگونه فساد و تعدی اعم از اداری، مالی و اخلاقی می داند و هیچگونه اغماضی را در این مسیر برنمی تابد.
روز یکشنبه خزعلی با در حساب کاربری خود در توئیتر؛ خبر از این نشست مهم را داد و اظهار کرد: نشستی صمیمی با برخی هنرمندان سینماگری داشتم که بیانیه را امضا کرده بودند. این عزیزان برای پشتیبانی از آسیب دیدگان معدود اتفاقات ناگوار این عرصه به میدان آمده بودند. البته که این حساسیت بسیار خوب است حتی اگر چنین آزاری تنها نسبت به یک نفر باشد.
وی تاکید کرد: معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری وظیفه دارد با جدیت پیگیر تسریع تصویب قانون کرامت در مجلس؛ اصلاح خلاها در دستورالعمل های موجود و ایجاد ساز و کار لازم برای جرم انگاری هرگونه تعرض به امنیت زنان در همه عرصه‌های اجتماعی از جمله هنر و سینما باشد.
«معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری وظیفه دارد با جدیت پیگیر تسریع تصویب قانون کرامت در مجلس؛ اصلاح خلاها در دستورالعمل های موجود و ایجاد ساز و کار لازم برای جرم انگاری هرگونه تعرض به امنیت زنان در همه عرصه‌های اجتماعی از جمله هنر و سینما باشد».
خزعلی تصریح کرد: این جریان، لازم است با انضباط حقوقی و قانونی لازم در مسیر تعریف شده و نه تحمیل شده قرار گیرد. در این جلسه مدیرعامل خانه سینما و مشاور امور اجتماعی وزارت ارشاد از آمادگی خود برای پیگیری شکایات در این زمینه خبر دادند و جا دارد دلسوزان حقیقی امنیت زنان از این موقعیت استفاده کنند.
خزعلی در این رشته توئیت، پیام خود را با هشتک هایی همچون آزار جنسی، باج گیری جنسی، تبعیض، سینماگران، بیانیه، زنان، هنرمندان، کرامت، احترام، قانون ، صیانت و منزلت پایان داد.
بر اساس این گزارش، شماری از سینماگران زن با امضای چهره‌های مطرحی چون نیکی کریمی، هدیه تهرانی، آلاله هاشمی، هنگامه قاضیانی و پوران درخشنده با انتشار بیانیه‌ای در اعتراض به آنچه که «رواج خشونت و آزار جنسی در سینمای ایران» خواندند، نوشتند: در ماه‌های گذشته زنان در بستری که با همت خود در طی جنبشی علیه خشونت جنسی فراهم کردند، روایت‌هایی حاکی از آزارگری و اعمال قدرت بر زنان در محیط سینما را منتشر کرده‌اند. گزارشاتی که نشان می‌دهد هر فرد صاحب قدرت و شهرت در ساز و کار سینمای ایران از موقعیت خود برای قلدری، تهدید، توهین، تحقیر و تعرض به زنان بهره‌برداری می کند بی‌آنکه نهادهای قانونی، اصناف خانه سینما، سینماگران و منتقدان آنها را وادار به پاسخ‌گویی و پذیرش مسئولیت کارشان کنند.
زنان سینماگر در ادامه با تاکید بر همبستگی خود در برابر خشونت و آزار جنسی اظهار داشتند: ما زنان دست اندرکار سینما اینجا کنار هم جمع شده‌ایم تا به مدد این همبستگی اعلام کنیم؛ هرگونه خشونت، آزار و باج‌گیری جنسی در محیط کار از نظر ما محکوم است و برای توقف آن خواستار عواقب قانونی جدی برای متخلفین هستیم. همچنین این نابرابری جنسیتی موجود در سینمای ایران و عدم وجود نظارتی که عرصه را برای زیاده‌خواهی و دست‌درازی افراد در جایگاه قدرت گشوده است، محکوم می‌کنیم.
سینماگران معترض ادامه دادند: به جامعه سینمایی ایران در مورد شدت و گستردگی این آزارها علیه زنان که اکنون برای اولین بار اعتراض به آن به یک فریاد جمعی تبدیل شده است، هشدار می‌دهیم؛ آزارهایی که علی رغم آشکار بودن شان در تمام این سال ها نادیده گرفته شده اند. در روایت هایی که از تجربه های دردناک زنان در سینمای ایران منتشر شده انواع آزارهایی که زیر چتر خشونت جنسی قرار می گیرند مطرح شده اند از جمله هتک حرمت و الفاظ جنسی و جنسیت زده، سواستفاده از سکوت و تحمل افراد، با به گروگان گرفتن حق کار یا دستمزد، اعمال خشونت جنسی به وسیله تهدید موقعیت کاری قربانی، تماس های بدنی ناخواسته، اصرار و اجبار به عمل جنسی و در نهایت خشونت جسمی و تجاوز.
ویشکا آسایش، آزاده صمدی، مهرانه مهین ترابی، مستانه مهاجر، میترا حجار، نگار جواهریان، هستی مهدوی، نرگس آبیار، ستاره اسکندری و نسیم ادبی تنی چند از دیگر امضاکنندگان این بیانیه هستند.
همچنین کاظم غریب آبادی دبیر ستاد حقوق بشر نیز در واکنش به اظهارات درباره اعمال خشونت علیه برخی بازیگران زن در عرصه سینما گفت: عرصه هنر جزئی مهم از فرهنگ است و باید به دور از هرگونه آسیب باشد؛ کسانی که در این عرصه فعالیت می‌کنند، باید به مسئولیت سنگین خود در قبال جامعه واقف باشند. از زنان باید به دلیل اینکه بیشتر در معرض آسیب‌پذیری قرار دارند، در عرصه هنر و به ویژه سینما حمایت و محافظت شود.
غریب آبادی ضمن تاکید بر کرامت انسانی، حفظ حریم خصوصی افراد و ضرورت ایجاد امنیت روانی و شخصیتی برای زنانی که خواهان فعالیت در عرصه اجتماعی و فرهنگی هستند از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و نهادهای صنفی در حوزه سینما خواست تا سازوکارهایی را طراحی کنند که زنان بتوانند بدون دغدغه در حوزه سینما فعالیت کنند و چنانچه با هرگونه خشونتی مواجه شدند، فورا به آن رسیدگی شود.
دبیر ستاد حقوق بشر ضمن اعلام آمادگی قوه قضاییه برای رسیدگی به شکایات در حوزه خشونت علیه زنان، ابراز امیدواری کرد تا لایحه صیانت، کرامت و تأمین امنیت بانوان در برابر خشونت، هرچه سریعتر به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد.
شاید یکی از بهترین لوایحی که می تواند برای جلوگیری از خشونت علیه زنان کمک کننده و موثر باشد، لایحه حفظ کرامت و حمایت از زنان است که هنوز پس از گذشت سال ها اجرایی نشده است که در این زمینه نیز انسیه خزعلی پیشتر اظهار داشت: با فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی صحبت داشتم و جای تشکر دارد که لایحه حفظ کرامت و حمایت از زنان پس از رفع نواقص و تنظیم سندهای پشتیبان، با فوریت در دستور کار مجلس است.
متن اولیه لایحه حفظ کرامت و حمایت از زنان در برابر خشونت، در معاونت امور زنان و خانواده دولت دهم تهیه و تدوین و جهت تصویب به دولت ارسال شد، ولی نظر به ماهیت قضایی آن در جلسه کمیسیون لوایح از دستور کار دولت خارج شد، این لایحه دوباره در دولت یازدهم در دستور کار قرار گرفت و با تشکیل ۴ کارگروه تخصصی، متن آن بازخوانی، اصلاح و تکمیل شد. سپس اسفند سال ۹۵ برای تصویب تقدیم دولت شد.
همچنین لایحه با تصمیم دولت مورخ ۲۶ اردیبهشت سال ۹۶ از کمیسیون لوایح دولت نظر به ماهیت قضایی آن به قوه قضاییه ارجاع شد تا آن قوه نظر موافق خود را در مواد مربوطه اعلام کند و از اردیبهشت ۹۶ تا شهریور ۹۸ لایحه حمایت از زنان در برابر خشونت در قوه قضاییه ماند و نهایتا با پیگیری دولت و تشکیل جلسات مشترک با قوه قضاییه با عنوان لایحه حفظ کرامت و حمایت از زنان در برابر خشونت به دولت بازگشت.
کمیسیون لوایح دولت این لایحه را در دستور قرار داد و طی جلسات متعدد با دعوت از نمایندگان دستگاه های اجرایی و قضایی ذیربط و کارشناسان و صاحبنظران مرتبط، متن لایحه را بررسی، اصلاح، تکمیل و تصویب کرد، سپس لایحه حفظ کرامت و حمایت از زنان در برابر خشونت در دی ماه ۹۹ به تصویب هیات دولت نیز رسید و تقدیم مجلس شورای اسلامی شد.
این لایحه پس از حدود ۵ ماه که از سوی مجلس شورای اسلامی اعلام وصول نمی شد، با پیگیری های مجدانه دولت بالاخره در تاریخ ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۰ اعلام وصول و با قید یک فوریت به کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس ارجاع شده است.