یادداشت. امید بانوان؛ لیلا طیبی-  حجاب و عفاف در اسلام، یک مسئله و ارزش و هنجار اجتماعی است که باید رعایت شود، اگر غیر از این باشد امنیت اجتماعی و آرامش همه افراد در اجتماع به خطر می افتد. حجاب اسلامی در نوع نازل خود، حجاب حداقلی است و در نوع عالی و برتر، حجاب حداکثری و یک ارزش اجتماعی می‌باشد. سلامت و رشد و پویایی هر اجتماع در گرو حفظ ارزش‌ها و ارج نهادن به آنها می‌باشد.

اسلام دینی نه صرفا فردی و منزوی، بلکه هم فردی و هم اجتماعی است و تکامل فرد و اجتماع را با هم در نظر دارد. عدم آشنایی با ظرائف و همه جانبه گرایانه دستورات اسلامی در خانواده، سبب گشته تا بخشی از نسل امروز به اهمیت و شناخت در این زمینه نپرداخته و تحت تاثیر شبهات شیاطین و بد خواهان قرار گرفته و دستاویز دشمنان گردند. پوشش بر اساس حجاب قرآنی سبب می‌شود تا زن مومن و جامعه اسلامی و خانواده مسلمانان را از ظلم‌ها و تاریکی‌هایی که بر عصر کنونی حاکم است برهاند. لزوم پوشیدگی زن مسلمان بر اساس شش دلیل قطعی قابل اثبات است: قرآن کریم. روایات اهل بیت علیهم السلام. سیره اهل بیت علیهم السلام. براهین عقلی. فطرت و طبیعت انسانی. تاریخ.

 در مباحث فقهی اسلام، عفاف و حجاب برای هر دو جنس به صورت جداگانه بررسی می‌شود. برای زنان، نوعی پوشش به نام حجاب شرعی مشروع است که مبتنی بر فرایندهایی است که از پوشش سر و بدن در مقابل افراد غیرمحرم تفسیر می‌شود. این حجاب شامل پوشیدن روسری و لباس‌های فراگیر می‌شود و زنان را از نمایش جذابیت بدنی خود در عرضه به عموم مردان محافظت می‌کند. حجاب در نظر فقه اسلامی یک مفهوم مهم است که به پوشش و عفاف در بین زنان و مردان اشاره دارد. طبق آیات قرآن و روایات اهل بیت علیهم السلام، حجاب برای زنان و مردان، هر دو لازم است و برای زنان و مردان  یک نیازمندی است. در ادبیات فقهی اسلام، حجاب به صورت عمده در دو جنبه مهم بیان می‌شود:

حجاب ظاهری: زنان شامل پوشش بدن زنان و محافظت از زیبایی‌های خود می‌شود. زنان باید بخش‌هایی از بدن خود را که در جلوی غیرمحارم قرار می‌گیرند، را مخفی نگه دارند و از لباس‌هایی استفاده کنند که برای ایجاد عفاف و پوشش مناسب بوده و بدن آن‌ها را نمایان نکند.

حجاب روحی: که بسیار مهم است. زنان باید رفتارهای متعارف و محجوبی را رعایت کنند و در تعاملات عمومی خود با غیرمحارم، ملاک‌هایی از جمله حشمت و حیا را رعایت کنند. علاوه بر این، بر اساس فقه اسلامی، زنان نباید با صدای بلند و آواز خواندن در مجالس عمومی،  خود را به نمایش بگذارند.

حجاب و عفاف دو مفاهیم مهمی هستند که در هر دو مورد حجاب زنان و حجاب مردان، به حفظ حیثیت و عفاف و تکریم زنان می‌پردازند و نماد پاکی و حیا و عفت و اصالت انسانی است. درباره حجاب مردان نیز نکته‌ای وجود دارد. مردان نیز موظف هستند برخی از اجزای بدن خود را از نمایش در مقابل زنان غیرمحرم محافظت کنند. معمولاً در مراسم‌های عمومی و مکان‌های مذهبی، مردان شیعه لباس‌هایی مانند پیراهن و شلوار یا عمامه و عبا پوشیده و سعی می‌کنند از لباس‌های نامناسب و ظاهری جذاب پرهیز کنند. مطابق با آیات و روایات اسلامی، عفاف و حجاب جزئی از ارزش‌ها و آداب اجتماعی در جامعه اسلامی محسوب می‌شوند و بر اساس تفسیرهای علما، وظیفه اجتناب از ظاهری جذاب در جلب توجه برای حفظ عفت و شرافت جنسی افراد می‌باشد که همه عالمان و مجتهدان دینی به شرح آن پردختند.

از جمله رهبر انقلاب در این زمینه می‌فرمایند: «حجاب و عفاف وجه تمایز میان زن و مرد، فاصله‌ی‌ میان زن و مرد، در معرض سوءاستفاده‌ی مردان قرار نگرفتن، خود را در حدّ ‌وسیله‌ی التذاذ مردان بیگانه و زیاده‌ طلب پایین نیاوردن و تحقیر نکردن، جزو خصوصیّات زن ایرانی و زن مسلمانِ امروز است... حجاب اسلامی وسیله‌ی مصونیّت زن است؛ حجاب وسیله‌ی محدودیّت زن نیست.‌ امروز ما در داخل کشور، مفتخریم به حجاب زنانمان؛ زنان ما با چادر -که یک حجاب ایرانی است؛ به بالاترین رتبه‌های علمی رسیده‌اند، به بالاترین رتبه‌های هنری و فرهنگی رسیده‌اند، جزو برجسته‌ترین‌ها ‌شدند، در مسائل اجتماعی اثرگذاری کردند؛ در‌عین‌حال خانه‌داری‌شان را هم کردند، بچّه‌شان را هم تربیت کردند، شوهرداری هم ‌کردند».[1]

«حجاب مایه‌ی تشخّص و آزادی زن است؛ برخلاف تبلیغات ابلهانه و ظاهربینانه‌ی مادیگرایان، مایه‌ی اسارت زن نیست»[2].

باید به این نکته مهم دقت کرد که حجاب برای حفظ حیثیت و عفاف زنان، احترام به ارزش‌های علمی و فرهنگی و شخصیت والای آنان، و نه سوء استفاده مردان وضع شده و درهمه ادیان الهی هم بوده و در جهت جلوگیری از نگاه بی‌ادبانه مردان به زنان و جلوگیری از استفاده ابزاری و بی حرمتی از زنان و  حفظ  و تکریم آنان است. در منطق اسلام، هیچ کس نمی‌تواند صرفا مشغول به خود بوده، منزویانه به اجتماع پیرامون خود بی اعتنا باشد؛ بلکه در منطق اسلام، مبارزه با هوای نفس خود ( حوزه فردی) و هوای نفس دیگران ( حوزه اجتماعی) وظیفه مومنان قلمداد شده و خداوند از همه آنان چنین خواسته است:   «یا ایُّها الَّذینَ آمنوا قُو اَنفُسَکُم واَهلیکُم ناراً» ای کسانیکه ایمان آورده اید، خود و اهلتان را از آتش حفظ کنید».[3]

امروزه شیاطین جنی و انسی دست به دست هم دادند تا با تغییر سبک زندگی ایرانی اسلامی ما و با استفاده از سادگی و جهل بخشی ازدختران و زنان نسبت به فلسفه احکام الهی، آنان را به بردگی جنسی کشانده و فحشا و فساد را فراگیر کنند. زهی خیال باطل که برای این حجاب خونها ریخته شده از جمله 1600 نفر به جرم دفاع از حجاب در مسجد گوهرشاد در جوار حرم امام هشتم علیه السلام در بیست و یکم تیرماه هزار و سیصد و چهارده جان دادند تا عفت بماند. اکثر جامعه زنان و دختران مسلمان بیدار و هوشیار و عالم به مسائل اسلامی و زمان خود هستند و از حریم عفت و آزادگی خود که همانا حجاب اسلامی است دفاع می کنند.

نقش انسان در اسلام، در دو ساحت فردی و اجتماعی مورد توجه قرار می‌گیرد و درهر دو ساحت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند. بنابراین مطالبه حجاب و تلاش در جهت اقامه این امر مهم انسانی و اسلامی و دفاع از حقوق زن و جلوگیری از سوء استفاده مردان از این گوهر پاک خلقت، بر همه افراد اجتماع فریضه می‌باشد.