بوی نان بوی تنور. امید بانوان؛ قهوه برای خیلی از افراد بخش مهمی از زندگی روزمره است. برای این افراد تا زمانی که قهوه‌شان را ننوشند، روز شروع نمی‌شود. شما چه عادت داشته باشید خودتان در خانه قهوه دم کنید و چه ترجیح بدهید از کافی‌شاپ نزدیک محل کارتان قهوه بخرید، طبق تحقیقات این نوشیدنی محبوب می‌تواند از برخی بیماری‌ها پیشگیری کند البته این مسئله دلیل نمی‌شود شروع کنید به مصرف قهوه بیشتر و فکر کنید یک قدم مهم در پیشگیری از ابتلا به یک سری از بیماری‌ها برداشته‌اید! 

به‌هرحال همیشه تحقیقات جدیدی انجام می‌شود که گاهی ممکن است یافته‌های تحقیقات قبلی را رد یا آنها تأیید کنند. چیزی که تا الان می‌دانیم این است که ظاهراً نوشیدن قهوه می‌تواند از ابتلا به یک سری از بیماری‌ها پیشگیری کند.

دیابت نوع دوم

باوجود اینکه قند خون، یک منبع انرژی برای سلول‌ها ما محسوب می‌شود؛ اما این سلول‌ها برای جذب قند به انسولین نیاز دارند. با این حال سلول‌ها ممکن است به انسولین مقاوم شوند، بنابراین پانکراس مجبور می‌شود انسولین بیشتر و بیشتری تولید کند. به‌مرور زمان، پانکراس در اثر کار زیاد ناکارآمد شده و قند خون می‌تواند بالا برود که نتیجهٔ آن پیش دیابت و در نهایت دیابت نوع دوم است.

اگر نگران هستید مبادا در آینده دچار دیابت نوع دوم شوید، خوب است بدانید طبق مطالعات، هم قهوه کافئین‌دار و هم قهوه بدون کافئین می‌توانند احتمال دیابت نوع دوم را کاهش دهند.

اما اگر در حال حاضر دیابت دارید باید بدانید کافئین می‌تواند از راه‌های گوناگونی بر سطح قند خون اثر بگذارد و آن را بالا ببرد یا پایین بیاورد. ازآنجایی‌که کافئین بر هر کسی اثر متفاوتی دارد، ممکن است برای بعضی از افرادی که دیابت دارند، پرهیز از قهوه بهتر از افزایش مصرف آن باشد.

نارسایی قلب

نارسایی قلبی یکی از عبارت‌های پزشکی است که گاهی به‌سادگی اشتباه دریافت می‌شود. نارسایی قلبی به این معنی نیست که قلب کار نمی‌کند. بلکه در نارسایی قلبی، قلب همچنان می‌تپد؛ اما قادر نیست مقدار مناسبی از خون و اکسیژن را در تمام بدن انتقال بدهد. هر چند یافته‌ها نشان می‌دهند نوشیدن قهوه می‌تواند به پیشگیری از نارسایی قلبی کمک کند؛ اما نکاتی را باید به‌خاطر داشته باشید.

سیروز کبد می‌تواند یک عارضه خطرناک باشد؛ اما بررسی داده‌های ۹ مطالعهٔ گوناگون نشان می‌دهد مصرف قهوه احتمال سیروز کبد را کاهش می‌دهد.

در مطالعه‌ای مشخص شد نوشیدن قهوه می‌تواند احتمال نارسایی قلبی را کاهش دهد. در این مطالعه، اطلاعات مربوط به سه مطالعهٔ متفاوت که روی بیش از ۲۱۰۰۰ بزرگسال اهل قهوه انجام شده بود مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این سه مطالعه نشان داده بود افرادی که قهوه کافئین‌دار می‌نوشیدند کمتر احتمال داشت به نارسایی قلبی دچار شوند.

اما اختلافاتی در اطلاعات این مطالعات وجود دارد. مثلاً هر سه تحقیق نتیجه‌گیری کرده بودند که عاملی در قهوه که نقش کاهش ریسک نارسایی قلبی را دارد، کافئین می‌باشد، اما هیچ یک از این مطالعات کشف نکردند که آیا منابع دیگر کافئین (مثل چای) نیز می‌توانند به پیشگیری از نارسایی قلبی کمک کنند یا خیر. همچنین این مطالعات به بررسی جزئیاتی مثل قدرت قهوه یا روش آماده‌سازی آن نپرداختند. هرچند باز هم یافته‌ها قابل نتیجه‌گیری‌اند اما یادتان باشد نوشیدن قهوه با مقدار زیادی شکر و خامه و کالری، سالم و درست نیست.

بیماری پارکینسون

کسی که پارکینسون دارد بخشی از مغز او به‌مرور تباه می‌شود و علائم نیز تدریجاً شدت می‌گیرند. هر چند در حال حاضر درمانی برای این بیماری وجود ندارد، اما تحقیقات نشان می‌دهند مصرف قهوه شاید بتواند احتمال ابتلا به پارکینسون را کاهش دهد.

عده‌ای عقیده دارند کافئین موجود در قهوه، عامل پیشگیری‌کننده از پارکینسون است. اما یک سری از یافته‌ها نشان می‌دهند ایکوزانوئیک 5 هیدروکسی تریپتامین (Eicosanoyl-5-hydroxytryptamide) که یک اسید چرب موجود در قهوه است نیز می‌تواند یک فاکتور مهم ازاین‌جهت باشد. خوب است بدانید یک مطالعه شش‌ماهه روی موش‌ها نشان داد ترکیبی از کافئین و همان اسید چرب EHT، این پتانسیل را دارد که از ابتلا به پارکینسون پیشگیری کند.

در این مطالعه به یک دسته از موش‌ها کافئین و به دسته دیگر هم کافئین و هم EHT داده شد. نتیجه اینکه موش‌هایی که هم کافئین و هم EHT مصرف کرده بودند، کمترین میزان احتمال ابتلا به پارکینسون را داشتند. توصیه می‌شود افرادی که مبتلا به پارکینسون هستند، با مشورت پزشک معالج خود قهوه مصرف کنند.

بیماری آلزایمر

آلزایمر نوعی اختلال مغزی است که در آن به‌مرور زمان مغز تحلیل می‌رود و سلول‌هایش می‌میرند. آلزایمر می‌تواند منجر به زوال عقل شود که تأثیر منفی بر قدرت تفکر و حافظه می‌گذارد و مهارت‌های اجتماعی و رفتاری بیمار را نیز تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.

حتی فکر آلزایمر و زوال عقل هم وحشتناک و ناراحت‌کننده است؛ اما خوب است بدانید محققان نتیجه گرفته‌اند نوشیدن قهوه می‌تواند احتمال ابتلا به آلزایمر را کاهش دهد. در مطالعه‌ای که روی ۲۰۰ استرالیایی انجام شد، این افراد طی بیشتر از ده سال تحت‌نظر بودند و عملکردهای رفتاری‌شان مثل خودکنترلی و برنامه‌ریزی مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت.

نتایج نشان داد افرادی که در زمان شروع مطالعه هیچ اختلال ادراکی نداشتند و بیشتر قهوه مصرف می‌کردند، پایین‌ترین ریسک ابتلا به اختلالات ادراکی را در سال‌های بعدی زندگی خود داشتند (اختلالات ادراکی پیش‌زمینه‌ای برای آلزایمر هستند).

هرچند این یافته‌ها قابل‌تأیید هستند؛ اما کارشناسان می‌گویند مصرف زیاد قهوه می‌تواند به مغز آسیب بزند. مطالعهٔ دیگری که روی تقریباً ۴۰۰ هزار اهل قهوه انجام شد نشان داد افرادی که روزانه بیشتر از ۶ فنجان قهوه با کافئین یا بدون کافئین مصرف می‌کردند، بیشتر در معرض کوچک‌شدن حجم مغز قرار داشتند و نسبت به آنهایی که روزانه فقط یکی دو فنجان قهوه می‌نوشیدند بیشتر احتمال داشت به زوال عقل دچار شوند.

سنگ کلیه

حتی اگر خودتان سابقه سنگ کلیه نداشته باشید حتماً شنیده‌اید که داشتن سنگ کلیه چقدر دردناک و آزاردهنده است. سنگ کلیه ترکیبی از نمک و املاحی است که در درون کلیه تشکیل می‌شوند. البته سنگ کلیه انواع گوناگونی دارد؛ اما شایع‌ترین آنها سنگ کلیه‌های کلسیمی هستند؛ خصوصاً کلسیم اگزالات.

مطالعه‌ای به بررسی اطلاعات دو تحقیق متفاوت پرداخت که روی بیش از ۵۰۰ هزار نفر که سنگ کلیه داشتند انجام شده بودند. یافته‌ها نشان دادند بین مصرف قهوه و احتمال کمتر تشکیل‌شدن سنگ کلیه ارتباطی وجود دارد. مثلاً یک تا یک و نیم فنجان قهوه در روز می‌تواند تا ۴۰ درصد ریسک سنگ کلیه را پایین بیاورد.

البته لازم به یادآوری است که قهوه حاوی اگزالات است. اما حذف تمام مواد غذایی دارای اگزالات، نمی‌تواند یک راه‌حل کلی و ثابت و مناسب همه برای پیشگیری از سنگ کلیه باشد و در واقع ممکن است تأثیر منفی بر سلامت بگذارد. در عوض بهتر است در مورد بهترین رژیم غذایی مناسب خودتان که شامل قهوه به میزان سالمی باشد با پزشک مشورت کنید.

نقرس

اگر از افرادی که نقرس دارند بخواهید بیماری‌شان را توصیف کنند، احتمالاً بیشتر آنها می‌گویند «دردناک است». نقرس زمانی رخ می‌دهد که یک واکنش زنجیره‌ای به‌واسطه پورین که در برخی از غذاها وجود دارد در بدن ایجاد می‌شود. وقتی بدن ما پورین را تجزیه می‌کند، اوریک‌اسید تولید می‌شود. اما اوریک‌اسید زیاد می‌تواند منجر به نقرس شود. یعنی کریستال‌هایی در داخل و اطراف مفاصل شکل می‌گیرند و باعث درد و آسیب می‌شوند.

اگر نگران هستید مبادا نقرس بگیرید، تحقیقات می‌گویند مصرف قهوه احتمالاً می‌تواند احتمال نقرس را که در واقع نوعی آرتریت است کاهش دهد.

در مطالعه‌ای روی ۵۰ هزار مرد به مدت ۶ سال معلوم شد کسانی که روزانه ۴ تا ۵ فنجان قهوه می‌نوشیدند، ۴۰ درصد کمتر احتمال داشت به نقرس دچار شوند. نوشیدن شش فنجان قهوه یا بیشتر در روز، این درصد را به ۵۰ تا ۶۰ درصد رسانده بود.

تحلیل اطلاعات دریافت نوشیدن قهوه می‌تواند سطح اوریک‌اسید بدن را پایین بیاورد. ضمناً افرادی که در حال حاضر نقرس دارند نیز احتمالاً از مصرف قهوه سود می‌برند؛ اما هنوز توصیه نمی‌کنیم زیاد قهوه بنوشید و البته یادتان باشد که افزودن شکر و خامه به قهوه آن را تبدیل به یک نوشیدنی نه‌چندان سالم می‌کند.

سیروز کبد

کبدی که سیروز دارد، زخم می‌شود و آسیب می‌بیند. هر چند مصرف الکل اغلب باعث سیروز کبد می‌شود؛ اما عوارضی مانند دیابت نوع دوم، چاقی و سندرم متابولیک هم می‌توانند احتمال بیماری کبد چرب غیرالکلی را بالا ببرند که می‌تواند منجر به سیروز کبد شود. هپاتیت B و C نیز می‌توانند موجب سیروز کبد شوند.

سیروز کبد می‌تواند یک عارضه خطرناک باشد؛ اما بررسی داده‌های ۹ مطالعهٔ گوناگون نشان می‌دهد مصرف قهوه احتمال سیروز کبد را کاهش می‌دهد. یادآوری می‌کنیم هر چند مصرف الکل فاکتور مهمی در ابتلا به سیروز کبد است؛ اما فاکتورهایی مثل دیابت و چاقی نیز نقش مهمی در این میان دارند و نباید آنها را دست‌کم بگیرید. این را هم فراموش نکنید که لاته کارامل و دیگر نوشیدنی‌های قهوه دارای ترکیبات ناسالمی هستند.

در نهایت این که زیاده‌روی در مصرف قهوه مانند هر ماده غذایی دیگری ممکن است عوارض زیادی برای بدن داشته باشد، پس باید در حد اعتدال مصرف شود و در ضمن از آنجایی که طب سنتی ما قهوه را سرد و خشک می‌داند بهتر است همراه با کمی زنجبیل، زعفران، نبات یا گلاب آماده شود تا از عوارض سوء آن کاسته شود.

به شرط اعتدال و توجه به یک نکته

در نهایت این که زیاده‌روی در مصرف قهوه مانند هر ماده غذایی دیگری ممکن است عوارض زیادی برای بدن داشته باشد، پس باید در حد اعتدال مصرف شود و در ضمن از آنجایی که طب سنتی ما قهوه را سرد و خشک می‌داند بهتر است همراه با کمی زنجبیل، زعفران، نبات یا گلاب آماده شود تا از عوارض سوء آن کاسته شود.