کتاب خوب. امید بانوان؛ کتاب «نسل زد، نسل نگران» نوشته جاناتان هایت به‌تازگی با ترجمه علی سلامی توسط انتشارات مهکامه منتشر و روانه بازار نشر شده است. این کتاب درباره کاهش آسیب‌های فزاینده فناروی های دیجیتال بر نوجوان است.

این روزها شرکت‌های تبلیغاتی، همان‌کاری را می‌کنند که صنعت دخانیات با نوجوانان و جوانان انجام داده است. این را نویسنده کتاب پیش‌رو بیان می‌کند و نشان می‌دهد بسیاری از کودکان از سال ۲۰۱۰ به بعد، یعنی از زمانی که فناوری‌های اینترنتی در تمام جهان فراگیر شد، درست از بدو تولد به جای فعالیت و بازی‌های فیزیکی، به صفحه گوشی‌های هوشمند خیره شده و با فرو رفتن در این سیاهچاله، مجموعه نشانگی را از خود بروز می‌دهند که زندگی طبیعی نسل زد، یعنی متولدین ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۹ را در آینده به شدت مختل خواهد کرد.

نسل زد اولین نسل تاریخ بود که دوران بلوغ را با پورتالی که در جیب خود داشت سپری کرد؛ پورتالی که بچه‌ها را از زندگی واقعی دور کرد و آن‌ها را به سمت جهانِ جایگزین کشاند که نویسنده آن را دنیایی هیجان‌انگیز، اعتیادآور و متزلزل می‌خواند. مدت زمانی که کودکان بدون این اختراع سپری می‌کنند و به ارتباطات اجتماعی روی می‌آورند، تا حد زیادی کاهش یافته.

نویسنده بچه‌های نسل زد را موش‌های آزمایشگاهیِ شیوه نوین و افراطیِ رشد می‌خواند؛ شیوه‌ای دور از تعاملات دنیای واقعی که باعث می‌شود کودکان مهارت‌های اجتماعی ضروری را یاد نگیرند. لقبی که او برای بچه‌های نسل زد با گوشی‌های هوشمندِ مجهز به اینترنت در نظر گرفته، «کودکان تلفن‌محور» است. نوجوانان به‌طور متوسط، روزانه ۱۹۲ زنگ یا اعلان از شبکه‌های اجتماعی و اپلیکیشن‌ها دریافت می‌کنند. کسی نمی‌تواند چند کار را با هم انجام بدهد. تنها کاری که می‌توان در این حالت کرد، این است که توجه‌مان را بین کارهای مختلف تقسیم کنیم. جریان بی‌پایان وقفه‌ها و تقسیم مداوم توجه روی توانایی ما برای تفکر عمیق تأثیر می‌گذارد؛ گوشی‌های هوشمند، سوزن‌های زیرپوستی مدرنی هستند که دوپامین دیجیتال را ۲۴ ساعت شبانه‌روز به نسل اینترنتی تزریق می‌کنند.

سرازیر شدن دوپامین در مغز در حین تجربه یک محرک لذت‌بخش، به افزایش تمایل ما به تجربه هرچه بیشتر آن محرک دامن می‌زند. هنوز بسیاری از این موضوع آگاه نیستند که دختران بیش از پسران، آسیب‌های شبکه‌های اجتماعی را متحمل می‌شوند و اغلب پسران را بازی‌های ویدئویی و تماشای وبسایت‌های هرزه‌نگاری در خود می‌بلعد. این در حالی است که همگی آنها شبانه‌روز در معرض سو استفاده‌های آنلاین قرار دارند. محرومیت از خواب، گسستگی توجه، اعتیاد، انزوا، کمال گرایی، بلوغ زودرس، خودآزاری و خودکشی تنها عناوین کلی عوارضی هستند که این کودکی دگرگون‌شده در سراسر جهان به بار آورده است.

جاناتان هایت در کتاب «نسل زد، نسل نگران»، این آسیب‌ها را در ۴ گروه بنیادی رده‌بندی کرده است: محرومیت اجتماعی، محرومیت از خواب، تکه تکه شدن توجه و اعتیاد. او می‌گوید دو رویکرد محافظت مفرط در دنیای واقعی و عدم محافظت در دنیای مجازی، دلایل عمده‌ای هستند که باعث شده‌اند کودکانی که پس از ۱۹۹۵ به دنیا آمده‌اند اضطراب بالایی داشته باشند. هایت از خوانندگان می‌خواهد که به این نکته توجه کنند که شبکه‌های اجتماعی مترادف با اینترنت نیستند و تلفن‌های هوشمند حکم کامپیوترهای رومیزی یا لپ‌تاپ را ندارند. بنابراین هایت اولین گام را تغییر نگرش در مورد استفاده از اینترنت می‌داند. راه‌حل نویسنده مستلزم اتخاذ رویکردی چندجانبه برای مدیریت شبکه‌های اجتماعی است که شامل آگاه‌سازی مردم به خطرات، اختراعات نوآورانه برای کمک به کنترل شبکه‌های اجتماعی، مدارس بدون تلفن و به تعویق انداختن ورود به شبکه‌های اجتماعی تا ۱۶ سالگی می‌شود. نویسنده از همه می‌خواهد توجه ویژه‌ای به بازی در فضای باز و استقلال دوران کودکی داشته باشند تا بتوانند با نفوذ شبکه‌های اجتماعی مقابله کنند.